Ένας χαρακτήρας που είχε επιφορτιστεί με ισχύ και είχε την άδεια να σκοτώνει και να καταναλώνει ό,τι ήθελε - τι πιο ωραία αντρική φαντασίωση!

Όπως εκείνα τα διαχρονικά σύμβολα που ανήκουν στη συλλογική μνήμη, από τις τοιχογραφίες στις σπηλιές από την Εποχή του Λίθου και τους μεσαιωνικούς καθεδρικούς ναούς μέχρι το iPhone, έτσι και ο χαρακτήρας του James Bond είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς πολλών ανθρώπων. Χρειάστηκαν πολλά «χέρια» και, για να είμαστε ακριβείς, «μυαλά», όλα έγιναν υπό την καθοδήγηση εκατοντάδων συγγραφέων, σκηνοθετών και ηθοποιών διάφορων ταχυτήτων. Μέσα σ? αυτά τα πενήντα χρόνια ο Bond μεγάλωσε και υφίσταται πλέον ως αμάλγαμα δημοφιλούς συμβόλου και κινηματογραφικής φιγούρας.

Παρακολουθώντας τον, λοιπόν, στην πιο πρόσφατη εκδοχή του, το Spectre, το οποίο βγαίνει στους κινηματογράφους στις 12 του Νοέμβρη, ερχόμαστε για άλλη μία φορά πρόσωπο με πρόσωπο με το ερώτημα που θέτει από την αρχή της ύπαρξής του: «Πώς θέλουν οι άντρες να είναι σήμερα;». Το «Spectre» θα είναι κατά μεγάλη πιθανότητα η τελευταία φορά που στο ερώτημα αυτό καλείται να απαντήσει ο Daniel Craig, ο άντρας που έκανε τη μεγαλύτερη απ? όλους τους προκατόχους του προσπάθεια να λυτρώσει την εξαντλημένη και στιγμές επαίσχυντη διάσταση της φαντασίωσης που έχει δοθεί σε ό,τι ονομάζεται «James Bond» ? μια πολύ επιτυχημένη προσπάθεια.

Κάτι που παραβλέπεται συχνά είναι ότι ο Bond δε «γεννήθηκε» σε συνθήκες πλούτου, αλλά μάλλον κακουχίας. Ο Ian Fleming τον έφερε στη ζωή στη βρετανική πραγματικότητα των αρχών του ?50, μια εποχή που οι συνθήκες πολέμου δεν είχαν ακόμα εκλείψει και η βρετανική αυτοκρατορία είχε ήδη παρασυρθεί στον εφησυχασμό της αδιαφορίας της, στάση την οποία απολαμβάνει και διατηρεί σε αρκετούς τομείς μέχρι σήμερα. Οι ιστορίες ενός βρετανικού κατασκόπου έγιναν μαζικά δημοφιλείς την ίδια ακριβώς στιγμή που οι αληθινοί του συνάδελφοι δεν είχαν πλέον κανένα ενδιαφέρον για τον κόσμο.

Ένας χαρακτήρας που είχε επιφορτιστεί με ισχύ και είχε την άδεια να σκοτώνει και να καταναλώνει ό,τι ήθελε ? τι πιο ωραία αντρική φαντασίωση! Ο Bond έτρωγε πολυτελή γεύματα, όταν το κοινό του αδυνατούσε για κάτι τέτοιο. Κάπνιζε 60 σιγαρέτα την ημέρα, τζόγαρε, ταξίδευε, ξόδευε με όλες του τις δυνάμεις. Το βασικό προσόν για να γίνεις ο James Bond των καιρών σου είναι να δείχνεις καλά μέσα στο καλύτερο κοστούμι που ράφτηκε στη Savile Row.

Ο πράκτορας 007 δεν είναι «απλά» ένας αρσενικός χαρακτήρας. Του ανήκουν πολλά. Κατέχει τίτλους ιδιοκτησίας τους οποίους προσδιορίζει κυρίως συμβολικά (τα αυτοκίνητα του Bond, το κορίτσι του Bond, ο κακός του Bond, το τραγούδι του Bond). Ο τρόπος που οι ταινίες του διαδέχονται η μία την άλλη, η αλληλουχία τους (που για κάποιους αγγίζει τα όρια της παρωδίας) στηρίζεται ακριβώς στο ότι το αφεντικό «πουλάει» γιατί μπορεί να τα έχει όλα. Για παράδειγμα, τα gadgets του Bond μπορεί να αλλάζουν ανάλογα με την εποχή, την ιστορία, ακόμα και τον ηθοποιό που τον υποδύεται, αλλά η λατρεία του Bond γι? αυτά είναι αιώνια. Όλοι οι κακοί του αντίπαλοι έχουν την ίδια επίδραση πάνω του. Μπορεί όλα γύρω μας να αλλάζουν ?ο κόσμος, το περιβάλλον, η τεχνολογία?, αλλά στις ταινίες του Bond οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι του πλανήτη εξακολουθούν να είναι τύποι-καρικατούρες με αστεία μαλλιά και ελαφρώς θηλυπρεπείς ιδιομορφίες.

 

 

 

Όσο για τα κορίτσια του Bond, αυτά συνεχίζουν φυσικά να είναι το πιο ξεχωριστό «προϊόν» του franchise ? όλες τους πανέμορφα θηλυκά με ανόητα ονόματα (Honey Ryder, Sylvia Trench, Pussy Gallore, Mary Goodnight, Chew Mi, Holly Goodhead και, φυσικά, η Kissy Suzuki). Οι καλύτερες ταινίες του Bond, από το «Πράκτωρ 007 Εναντίον Χρυσοδάκτυλου» και το «Από τη Ρωσία με αγάπη» μέχρι το «Casino Royale», συνιστούν μια ξεχωριστή κατηγορία, αλλά όλες τους έχουν ως συστατικό τους τις πιο πολύπλοκες, μοιραίες και ενδιαφέρουσες γυναίκες. Όμως στη συντριπτική πλειονότητά τους οι ταινίες αυτές έχουν πλασάρει τις γυναίκες ως μοιραία νωχελικές φιγούρες ώστε να μην «καταναλώνονται» εύκολα. Ενσαρκώνουν το απόλυτα απρόβλεπτο μέσα στο απόλυτα προβλέψιμο σύμπαν του James Bond.

Όπως η αλλαγή είναι αναπόφευκτη στον κόσμο, έτσι και εδώ, βλέποντας συνολικά το κινηματογραφικό φαινόμενο του Bond, δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις πως, παρά τη θέληση ή τις προσδοκίες του, αποτελεί αντανάκλαση της σύγχρονης ιστορίας. Κάθε ταινία του πραγματεύεται το πώς ακριβώς νιώθουν οι άντρες για τα αρρενωπά ιδανικά που πρόσταζε η εποχή τους. Στις αρχές του ?60, πριν και κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής απελευθέρωσης ο Sean Connery απέπνεε την απόλυτη αυτοπεποίθηση ενός άντρα που δεν είχε αμφισβητήσει ή αμφισβητηθεί από κανέναν γύρω από τον ανδρισμό του.

Μέσα από τον Roger Moore των ?70s και των ?80s ο Bond περιήλθε σε μια κατάσταση όπου θύμιζε λείψανο βρετανικής αβρότητας και εκκεντρικού αισθησιασμού, όμοιος μ? εκείνον που επικρατούσε στα nightclubs της εποχής φλερτάροντας ανοιχτά με τον κίνδυνο να μετατραπεί σε ένα θέαμα-παρωδία (για όποιον δε θυμάται, στο «James Bond, πράκτωρ 007: Επιχείρηση Οκτόπουσι» ο Moore ουσιαστικά σώζει τον κόσμο όπως ένας έκπτωτος κλόουν του τσίρκου). Ακολούθησαν αρκετά μπερδεμένα «shaken not stirred» χρόνια, απειλητικά για τον ίδιο του το μύθο. Και τότε ήρθε ο Daniel Craig.

Άφησε κατά μέρους όλα τα ξεπεσμένα κλισέ και ταυτόχρονα τα επανεφηύρε. Μπήκε μέσα στο πετσί του Bond με όλη του την ανθρώπινη ουσία, δεν επέτρεψε σε κανέναν να μην τον πάρει στα σοβαρά και συνειδητά μετ-ενσάρκωσε έναν πιο σκεπτόμενο, πιο εσωτερικό Bond που ακούει τις γυναίκες να μιλούν πιο πολύ απ? ό,τι τις κερνάει. Την ίδια στιγμή όμως έγινε ένας πιο επικίνδυνος και πιο εγωιστής James που αφοσιώνεται στην ενηλικίωσή του. Μέσα από τον Daniel Craig είδαμε τον 007 να «μυρίζει» απελπισία για πρώτη φορά.Την ίδια στιγμή που αποδίδει σεβασμό στα πιο παρωχημένα βρετανικά ιδανικά, αισθάνεται προδομένος απ? αυτά. Εν συντομία, ο Craig είναι ένας Bond με μετατραυματικό στρες. Είναι ο Bond της διαταραγμένης εποχής του, όπου εκατομμύρια δυτικοί παλεύουν καθημερινά με τις σκιές παρανοϊκών ανθρώπων οι οποίοι οραματίζονται να κυριαρχήσουν πάνω τους με κάθε κόστος.

Η φαντασίωση που ήγειρε ο Craig αποτελεί την πιο ρεαλιστική εκδοχή του Bond: ένας γήινος πίσω από το μανδύα ενός μυθικού πλέον ηρωισμού, ο οποίος δε δίστασε να δείξει πως, όταν πλήττεται και αποτυγχάνει, το αισθάνεται. Το πιο πιστό κινηματογραφικό αντίγραφο του λογοτεχνικού ήρωα του Fleming, κάποιος που προέκυψε μέσα από τη στέρηση και τις ατέλειωτες θυσίες που γεννά κάθε μορφή πολέμου.Ο μόνος λόγος για τον οποίο δεν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε επίσημα τον Daniel Craig ως «τον καλύτερο Bond της ιστορίας» είναι ίσως το ότι δεν ήταν ο πρώτος που τον υποδύθηκε και ?δυστυχώς? ούτε ο τελευταίος. Αλλά πόσο αποτρεπτικό είναι αυτό; Ποιος έχει σειρά, λοιπόν, στη σκυταλοδρομία; Ποιος θα αναλάβει να συνεχίσει το μύθο επάξια; Όποιος κι αν είναι, το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Daniel Craig μας ανάγκασε να τον έχουμε ήδη μεγάλη ανάγκη.